Gulyabani - Hüseyin Rahmi Gürpınar

Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın en ünlü romanlarından olan Gulyabani, Cumhuriyet döneminden önce yazılmış ve ilk baskısını Osmanlıca yapmış. Gulyabani, Anadolu kültüründe, insanları yediği düşünülen uzun sakallı ve asalı bir dev. Bu figür, 1976 yapımı ünlü Türk filmi "Süt Kardeşler" filmine de konu olmuş.

kitabın ilk baskısı

Kitabın baş kahramanı Muhsine, annesi ve babası genç yaşta öldüğü için komşu ellerinde büyüyen, cahil ve hoppa bir genç kız. Genç yaşta evlendirilen kız, kocasıyla anlaşamaz ve evden kaçar. Annesinin eski bir arkadaşı olan Ayşe hanım, ona yardım eder ve hizmetçi olarak çalışacağı bir eve yerleştirir ancak bu evde yaşananları kimseye söylememesini tembihler. Köşk, ıssız bir yerdedir ve Çeşmifelek Kalfa ve Ruşen adlı iki hizmetçi tarafından karşılanır. Köşkte her gece cinler periler dolaşmaktadır. Bunların içinde en korkuncu ise Gulyabani'dir. Muhsine her gece cin ve periler tarafından rahatsız edilir ancak söz verdiği gibi kimseye bir şey söylemez. Erkek peri sandığı ve arada kendisine görünen Hasan, aslında bu cin peri masalının iç yüzünü ortaya çıkarmak için köşktedir.  Hasan sayesinde cin peri kılığına girmiş insanların cahil köylüleri kandırdığı ve namussuzca işler yaptıkları ortaya çıkar. Sonunda Muhsine ve Hasan evlenir. Köşkteki diğer hizmetçilere de bi,rer koca bulunur. Köşkün sahibi hanımefendi cin ve perilerden kurtulduktan sonra köşkü Muhsine ve Hasan'a bırakır. 

Türk edebiyatının ilk korku romanı örneklerinden sayılan "Gulyabani", hem ürkütücü hem de ince bir mizah içeren yönüyle, batıl inançların cahil insanları düşürdüğü durumları hikaye ederken güncelliğini asla yitirmeyerek bunca sene sonra bile keyifle okunabiliyor.